โครงการวิเคราะห์ความยั่งยืนของกองทุนสวัสดิการชุมชน กรณีศึกษา กองทุนแม่ของแผ่นดินบ้านดงสระแก้ว ตำบลไผ่ล้อม อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์
โดย : ดร. พนินท์ เครือไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์
การวิจัยครั้งนี้ใช้รูปแบบการวิจัยที่ผสมผสานทั้งการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยในส่วนของการวิจัยเชิงปริมาณมุ่งศึกษาการบริหารจัดการและศึกษาความยั่งยืนของกองทุนสวัสดิการชุมชนในพื้นที่ จ.อุตรดิตถ์ จานวน 10 กองทุน ภายใต้กรอบแนวคิดที่กาหนดร่วมกันระหว่างนักวิจัยและชุมชน ขอบเขตในการศึกษาครั้งนี้ทาการคัดเลือกศึกษากองทุนชุมชนในพื้นที่หมู่บ้านดงสระแก้ว ตาบลไผ่ล้อม อ.ลับแล จ.อุตรดิตถ์ โดยได้รับทุนสนับสนุนรับพระราชทานเงินทุนเริ่มต้นจานวน 8,000 บาทในปี พ.ศ. 2551 และมีเงินทุนเพิ่มขึ้นในปัจจุบัน ปี พ.ศ. 2556 ประมาณ 100,000 บาท วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลแบ่งออกเป็น 2 วิธีได้แก่ ใช้วิธีการสัมภาษณ์โดยใช้แบบสอบถาม สอบถามสมาชิกกลุ่มเกี่ยวกับข้อมูลด้านการบริหารจัดการการเงินของกลุ่ม และใช้เทคนิค Focus group interview เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลด้านการบริหารจัดการเชิงกลุ่มรวมทั้งวิเคราะห์สภาพปัญ หาและแนวทางการบริหารจัดการร่วมกัน โดยได้กาหนดบุคคลสาคัญที่จะเข้าไปมีส่วนร่วมในการพูดคุย ได้แก่ หัวหน้ากลุ่มและสมาชิก หน่วยงานของรัฐบาลที่ให้การสนับสนุนในด้านต่างๆ และตัวแทนผู้นาต่างๆในชุมชน
ผลการวิจัยพบว่าหมู่บ้านดงสระแก้วมีระบบการบริหารจัดการกองทุนที่แตกต่างจากพื้นที่อื่นๆในจังหวัดอุตรดิตถ์เนื่องจาก มีการบริหารงานภายใต้ “สถาบันการเงินชุมชนบ้านดงสระแก้ว” ที่รวบรวมกองทุนต่างๆมาบริหารจัดการร่วมกันนอกจากนี้พื้นฐานสังคมของพื้นที่มีความเข็มแข็ง ประชาชนมีความสามัคคีมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการจนเป็นพื้นที่ชุมชนต้นแบบของจังหวัด ทาให้ผลของการวิเคราะห์ความยั่งยืนของกองทุนสะท้อนให้เห็นว่ากองทุนแม่ของแผ่นดินมีความยั่งยืนในระยะสั้น (5-10 ปี) และเริ่มมีปัญ หาเผชิญกับความเสี่ยงทางการเงินในระยะยาว (15 ปี) ทั้งนี้เพื่อเป็นเตรียมความพร้อมให้กองทุนแม่ของแผ่นดินมีเสถียรภาพและมีความมั่นคงในระยะยาว จึงเสนอแนะแนวทางดังต่อไปนี้