นโยบายสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม

โครงการการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดทำร่างแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เอกสารทางวิชาการ หมายเลข 9 นโยบายสิ่งแวดล้อมธรรมชาติและศิลปกรรม ผู้ช่วยศาสตราจารย์ โรจน์ คุณเอนก ได้รับการสนับสนุนจากโครงการนโยบายสาธารณะเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีดำเนินการโดย มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.)สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ตุลาคม 2548

เมื่อกล่าวถึงสิ่งแวดล้อมแหล่งธรรมชาติและแหล่งศิลปกรรมในประเทศไทยแล้ว สิ่งที่นึกถึงกันในเบื้องต้นโดยส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องของการใช้ประโยชน์จากแหล่งธรรมชาติและแหล่งศิลปกรรมเหล่า นั้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ประโยชน์เป็นแหล่งท่องเที่ยว แต่สิ่งสำคัญที่มักนึกถึงกันในลำดับหลังๆ ก็คือ การดูแลรักษา และการอนุรักษ์แหล่งธรรมชาติและแหล่งศิลปกรรมเหล่านั้น ด้วยเหตุดังกล่าวสิ่งแวดล้อมแหล่งธรรมชาติและแหล่งศิลปกรรมในประเทศจึงเสื่อมโทรมลงอย่างมากเนื่องจากการใช้ประโยชน์ในลักษณะที่ทำให้เกิดความเสียหายหรือแม้กระทั่งเกิดการทำลายขึ้นทั้งๆ ที่แหล่งธรรมชาติอันควรอนุรักษ์จัดได้ว่าเป็นธรรมชาติประเภทที่เมื่อถูกทำลายลง หรือเกิดความเสียหายขึ้นแล้ว จะไม่สามารถเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงหรือฟื้นฟูคืนสู่สภาพเดิมได้ และแหล่งศิลปกรรมเองโดยปกติก็มักเกิดความเสื่อมโทรมไปตามกาลเวลาอยู่แล้ว

อย่างไรก็ตามภายใต้นโยบายและแผนการส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2540 -2559 ที่จัดทำโดยสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หรือสำนักงานนโยบายและแผนสิ่งแวดล้อมในขณะนั้นได้กำหนดเป้าหมายของนโยบายในเรื่องของแหล่งธรรมชาติไว้ว่า “อนุรักษ์ คุ้มครอง และฟื้นฟูแหล่งธรรมชาติ เพื่อเป็นมรดกทางธรรมชาติของประเทศ”ซึ่งอยู่ในทิศทางเดียวกับนโยบายในเรื่องของแหล่งศิลปกรรมที่ว่า “อนุรักษ์ คุ้มครอง และฟื้นฟูแหล่งศิลปกรรม เพื่อเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของประเทศ” โดยในด้านสิ่งแวดล้อมธรรมชาติได้กำหนด