อดีต ปัจจุบัน และอนาคต ของการจัดการสิ่งแวดล้อมไทย

โครงการการมีส่วนร่วมของประชาชนในการจัดทำร่างแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เอกสารทางวิชาการ หมายเลข 29 อดีต ปัจจุบัน และอนาคต ของการจัดการสิ่งแวดล้อมไทย ศาสตราจารย์ ดร.ปริญญา นุตาลัย นายจักรี เตจ๊ะวารี ได้รับการสนับสนุนจากโครงการนโยบายสาธารณะเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีดำเนินการโดย มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.) สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พฤษภาคม 2549

กระแสการเรียกร้องที่เพิ่มสูงขึ้นของภาคประชาชนเพื่อการเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันนอกจากจะเป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพในการจัดการที่จำกัดของภาครัฐในเรื่องดังกล่าวแล้ว ยังแสดงให้เห็นถึงความตื่นตัวและการตระหนักถึงความสำคัญของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประชาชนเองในระดับที่เพิ่มมากขึ้นด้วยเช่นกัน ดังนั้นทิศทางในการจัดการเรื่องนี้จึงมีแนวโน้มที่ทั้งสองภาคส่วนจักต้องทำความเข้าใจและร่วมมือกันในการศึกษาและคิดค้นระบบการจัดการที่มีประสิทธิภาพมากกว่าที่เป็นอยู่

บทความนี้เป็นหนึ่งในความพยายามที่จะสร้างฐานความรู้สำหรับการคิดค้นแนวทางเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ดีขึ้น โดยจะทบทวน วิเคราะห์ การจัดการสิ่งแวดล้อมไทยตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบัน และมองแนวโน้มไปในอนาคต ดังนั้นเพื่อให้มองเห็นภาพแต่ละช่วงได้อย่างชัดเจนบทความนี้จึงแบ่งออกเป็น 4 ส่วนโดยส่วนที่ 1 จะเป็นเรื่องการจัดการสิ่งแวดล้อมในอดีตตั้งแต่สมัยโบราณมาจนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2500 ถัดมาเป็นเรื่องการจัดการในปัจจุบันซึ่งจะเริ่มตั้งแต่ พ.ศ. 2500 จนกระทั่งปี พ.ศ. 2548 ก่อนจะนำเสนอแนวโน้มการวิเคราะห์อนาคตในส่วนที่ 3 และส่วนที่ 4 จะเป็นบทสรุป